یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین مصالح ساختمانی، ترکیب شیمیایی به نام بتن است که ساخته دست انسان بوده و کاربرد زیادی در ساخت و ساز دارد. بسته به خواصی که از ترکیب بتن انتظار می‌رود، مواد افزودنی‌های آن و مقدارشان متغیر است اما بتن ساده در حالت عادی از ترکیبات سیمان، آب و سنگدانه‌هایی مانند ماسه، شن، تراشه‌های سنگی یا آجری، پوکه‌ها و بسیاری موارد دیگر تشکیل می‌شود. این ماده ساختمانی نقش چسبندگی و پرکنندگی اجزای ساختمان را دارد و دارای انواع مختلفی است. هم چنین شما می توانید با انواع افزودنی های بتن ویژگی ها جالبی را در آن اعمال کنید. همراه با استحکام سازان با انواع بتن آشنا شوید. هر کدام چه کاربرد هایی دارند؟ معایب و مزایا هر یک را در این مقاله مطالعه کنید.
۸ تا از پرکاربردترین انواع بتن
بتن یکی از کاربردی‌ترین و معروف‌ترین مصالح ساختمانی است که از موادی مانند آب، سنگدانه و سیمان تشکیل شده است. پرکاربردترین انواع بتن را بشناسید! در ادامه انواع بتن پرکاربرد را بر اساس ویژگی‌ها و کاربردهایی که دارند مورد بررسی قرار خواهیم داد.
۱. بتن ساده
بتن ساده یا معمولی یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین بتن‌ها و مصالح ساختمانی است که از سیمان، آب و سنگدانه‌هایی مانند ماسه و شن تهیه می‌شود. مقاومت بتن ساده می‌تواند بین ۱۰ الی ۴۰ مگاپاسکال باشد و زمان گیرش آن حدود ۳۰ الی ۹۰ دقیقه است که به محل انجام پروژه و شرایط آب و هوایی موجود بستگی دارد. این نوع از بتن، ساده‌ترین بتن است که نیاز به آرماتور بندی ندارد و از آن در پروژه‌هایی مانند احداث ساختمان‌ها، پیاده‌روها و سازه‌هایی که به استحکام کششی بالا نیاز نداشته باشند.
۲. انواع بتن غیر مسلح
بتن غیر مسلح یکی از انواع معروف بتن‌ها است که شامل سیمان، آب و سنگدانه‌ها می‌باشد. در این نوع از بتن هیچ‌گونه میلگردی قرار داده نشده است. بتن غیر مسلح وزن مخصوصی بین ۲۲۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب داشته و مقاومت فشاری این بتن بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع است و پایداری خوبی دارد. از بتن غیر مسلح بیشتر در پیاده روها و جاهایی که به مقاومت کششی بالایی نیاز نباشد، استفاده می‌شود.
۳. انواع بتن مسلح
یکی دیگر از انواع بتن‌ها بتن مسلح یا بتن تسلیح شده است که در ساخت و ساز و پروژه‌های عمرانی کاربردهای زیادی دارد. بتن مسلح همان بتن ساده یا معمولی است با این تفاوت که برای تحمل تنش‌های کششی در ساخت آن، از میلگردهای تسلیح کننده استفاده شده است. بتن غیر مسلح مقاومت فشاری خوبی دارد اما در برابر تنش‌های کششی ضعیف عمل می‌کند، برای همین با اضافه کردن میلگردها، رادها و المان‌های تسلیح‌کننده و یا الیاف، مقاومت کششی بتن را افزایش داده‌اند که به آن بتن مسلح می‌گویند. بتن مسلح در ساخت ستون‌ها، سقف‌ها، پل‌ها و تمام جاهایی که نیاز به مقاومت کششی دارند استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: کفپوش اپوکس
۴. انواع بتن پیش ساخته
به بتنی که از قبل و در کارخانه ساخته می‌شود، بتن پیش ساخته می‌گویند. به آسانی می‌توان بتن‌های پیش ساخته را از کارخانه به محل پروژه منتقل کرد. این نوع از بتن که شامل واحدهای کوچک مانند میله‌ها، بلوک‌های بتنی، تیرهای بتنی، دیوارهای پیش ساخته، شمع‌های پیش ساخته و غیره هستند، به عنوان یکی از پرکاربردترین و پرفروش‌ترین بتن‌ها شناخته می‌شود.
۵. بتن پیش تنیده
یکی از انواع بتن‌ها به عنوان مقاوم‌ترین آنها شناخته شده است، بتن پیش تنیده نام دارد. در روش پیش تنیدگی بتن نیاز به تجهیزات مخصوص و توانایی اجرای بالا دارد. قبل از اعمال بار سازه‌ای در این روش، تاندون‌ها و میلگردهای استفاده شده تحت کشش قرار می‌گیرند؛ از این رو باید در ابتدای کار میلگردها را جایگذاری کرده و از دو طرف محکم کشید. در اجرای پروژه‌ها باید توجه کرد که میله‌های تنیده شده در انتهای هر واحد قرار داده شود. این کار باعث می‌شود تا قسمت پایین سازه در برابر تنش‌ها قوی‌تر عمل کنند. بتن پیش تنیده را بیشتر در اجرای پل‌ها، سازه‌های بسیار سنگین، روگذرها، بام‌های با دهانه بزرگ و غیره استفاده می‌کنند.
۶. بتن سبک
بتن سبک، بتنی است که وزن مخصوص آن به کمتر از ۱۹۲۰ کیلوگرم بر متر مکعب برسد. موادی مانند پوکه معدنی، سنگ پا و پرلیت از سنگدانه‌های معمولی هستند که برای ساخت بتن سبک مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این نوع از بتن برای ساخت عرضه پل‌های با دهانه بزرگ، سازه‌های فولادی، تخته‌های طولی پل و بلوک‌های ساختمانی استفاده می‌کنند.
۷. بتن سنگین
یکی دیگر از انواع بتن‌ها، بتن سنگین است که آن را در موارد بسیار خاصی به کار می‌برند. این نوع بتن وزن مخصوصی بین ۳۰۰۰ الی۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب دارد. یکی از موادی که در ساخت این بتن به کار می‌رود نوعی سنگدانه درشت و سنگین به نام باریوت است که در برابر تابش مواد رادیواکتیو مقاومت بسیار بالایی دارند. از بتن سنگین در مکان‌های خاصی مانند نیروگاه‌های اتمی و پروژه‌های مشابه به آن استفاده می‌شود.
۸. انواع بتن پلیمری
بتن پلیمری یکی دیگر از انواع بتن است که در ساختن آن پلیمر را جایگزین سیمان می‌کنند به عبارتی سنگدانه‌ها به جای سیمان با پلیمر پیوند می‌خورند که این کار موجب می‌شود تا حفره‌هایی که بین سنگدانه‌های داخل بتن وجود دارند، کاهش پیدا کنند. بتن پلیمری را می‌توان به سه دسته بتن با سیمان پلیمری، بتن جزئی پلیمر شده و بتن آغشته شده به پلیمر تقسیم بندی کرد.
انواع مهم دیگری از بتن ها
علاوه بر مواردی که به آنها اشاره شد، به دلیل پیشرفت روز افزونی که در صنعت ساخت و ساز صورت می‌گیرد و تکنولوژی‌های جدیدی که پا به عرصه عمران می‌گذارند، انواع مهم دیگری از بتن‌ها که در ادامه نام می‌بریم، ساخته شده‌اند که هر کدام از آنها کاربردهای متفاوت و مخصوص به خود را دارند و از آنها پروژه‌های خاص استفاده می‌کنند.
- بتن خود متراکم (Self–Consolidated Concrete)
- بتن شاتکریت (Shotcrete Concrete)
- بتن نفوذ پذیر (Pervious Concrete)
- بتن آهکی (Limecrete)
- بتن آسفالتی (Asphalt Concrete)
- بتن شیشه ای (Glass Concrete)
- بتن هوادار (Air Entrained Concrete)
بیشتر بخوانید: آب بندی استخر
مزایای استفاده از بتن چیست ؟
استفاده از بتن چه مزایایی دارد؟ چرا در اکثر سازه‌ها و پروژه‌های عمرانی استفاده از بتن نقش اصلی در ساخت و ساز دارد؟ بتن نسبت به سایر مصالح ساختمانی، یک ماده بسیار ارزان قیمت است که تهیه آن برای کارفرمایان و مهندسان بسیار آسان و سهل است. این ماده ساختمانی عمر طولانی دارد و در طول مدت زمان نیاز به تعمیرات و نگهداری زیادی نخواهد شد. از دیگر مزایای بتن می‌توان به غیر قابل احتراق بودن آن اشاره کرد که مزیت بسیار مهمی به شمار می‌رود چرا که بتن مقاومت بیشتری در برابر آتش نسبت به سایر مصالح دارد و می‌تواند درجه‌های حرارت بالا را تحمل کند. برای بسیاری از کارفرمایان مهم است که ماده‌ای که از آن در اجرای پروژه‌ها استفاده می‌کنند انعطاف پذیر باشد و بتوان قبل از اینکه سخت شود آن را شکل داد. بتن یکی از این مواد ساختمانی است که می‌توان قبل از سخت شدن آن، آن را شکل داد که این مورد نیز از مزیت‌های بتن شمرده می‌شود. هم چنین با آب بندی بتن می توان آن را در برابر آب و رطوبت مقاوم کرد.
۵ مزیت مهم بتن
در این بخش از مقاله به ۵ مزیت مهم انواع بتن اشاره خواهیم کرد.
- مواد اولیه‌ای که برای ساخت به کار می‌روند به راحتی در بیشتر مناطق در دسترس هستند؛ از این رو امکان تهیه و ساخت بتن با در دست داشتن مواد اولیه آن که شامل آب، سیمان و سنگدانه‌ها می‌شوند، وجود دارد.
- بتن حمل و نقل آسانی دارد و می‌توان به راحتی آن را از کارخانه یا محل تهیه و ساخت به محل پروژه یا بتن ریزی انتقال داد.
- بتن قابلیت پمپ یا اسپری کردن دارد که از آن برای پر کردن ترک‌ها و روکش تونل‌ها استفاده می‌شود.
- بتن نسبت به سایر مصالح ساختمانی، یکپارچگی خوبی دارد؛ از این رو سازه ظاهر بهتری پیدا خواهد کرد و صلب‌تر خواهد بود.
- بتن دوام بسیار بالا، مقاومت فشاری بسیار و قیمت بسیار ارزانی دارد که به راحتی می‌توان آن را با هزینه کم و مقدار زیاد تهیه کرد که این باعث شده در پروژه‌های عمرانی از سازه‌های بتنی بیشتر از سازه‌های فولادی استفاده شود.
معایب بتن چیست؟
معایب بتن چیست؟ بتن نیز مانند هر مصالح ساختمانی، در کنار اینکه مزایایی بسیار خوبی دارد، معایبی را نیز داراست. اولین مورد از معایب بتن می‌توان به مقاومت کششی کم آن نسبت به سایر مصالح ساختمانی اشاره کرد. بتن قابلیت انعطاف پذیری کمی دارد و زود سخت می‌شود که از معایب آن شمرده می‌شود که چرا که ممکن است در اجرای پروژه نیاز باشد تا جایی از کار را تغییر شکل داد و انعطاف پذیری کم و زود سخت شوندگی بتن باعث ایجاد محدودیت در کار می‌شود. همچنین بتن قدرت نسبی کمتری دارد و در برابر ضربه‌ها و آسیب‌ها ممکن است ترک بخورد.
۳ معایب مهم بتن
در این بخش از مقاله به ۳ معایب مهم بتن اشاره خواهیم کرد.
- بتن استحکام کششی کمی دارد از این رو برای جلوگیری از ترک خوردگی باید آن را با مصالح دیگر مانند فولاد تقویت کرد.
- اجزای بتنی تا ۵ سال نخست ساخت سازه در حضور بار‌های پایدار دچار خزش می‌شوند که این باعث ایجاد مشکل برای ساختمان‌هایی که دارای آینه‌کاری‌ها یا گچبری‌های ریز هستند، خواهد شد چرا که این موارد به تغییرات کوچک حساس هستند.
- با توجه به این موضوع که بیشتر قطعات بتنی در کارخانه یا محل کارگاه ساختمانی ساخته می‌شوند، اگر آزمایش‌های گرفته شده از بتن تراک میکسر پس از گذشت ۲۸ روز، کمتر از مقدار مقاومت مشخصه باشد، باید آن بخش از سازه تخریب شود که این موجب افزایش هزینه و کاهش سرعت اجرای پروژه شود.
سخن آخر
با توجه به شرایط منطقه‌ای که در آنجا ساخت و ساز انجام می‌شود و همچنین با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، باید تصمیم‌گیری مناسبی درباره استفاده از نوع مصالح ساختمانی برای اجرای پروژه‌ها اتخاذ شود تا در طول گذشت زمان، نیاز به تعمیرات و تخریب ساختمان نباشد و از ایجاد هزینه‌های اضافی جلوگیری شود. استفاده از انواع بتن در سازه‌های بتنی به دلیل هزینه کم و دیگر مزایایی بسیار زیادی که در این مقاله به طور کامل آنها را بررسی کردیم، یک انتخاب خوب و عالی است. برای کسب اطلاعات و راهنمایی‌های بیشتر با کارشناسان استحکام سازان تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: کفپوش اپوکسی صنعتی
سوالات متداول
۱. بتن چه انواعی دارد؟
با توجه به ویژگی‌های خمشیريال کششی، سایشی و غیره انواع بتن به صورت بتن ساده، بتن غیر مسلح، بتن مسلح، بتن پیش ساخته، بتن پیش تنیده، بتن سبک، بتن سنگین، بتن پلیمری، بتن خود متراکم، بتن شاتکریت، بتن نفوذ پذیر، بتن آهکی، بتن آسفالتی، بتن شیشه ای و بتن هوادار هستند.
۲. استفاده از بتن در ساخت و ساز چه مزیت‌هایی دارد؟
به طور خلاصه بتن دارای مزیت‌های کاهش هزینه پروژه، نیاز به تعمیرات کم، دارای عمر طولانی، حمل و نقل و انتقال آسان به محل پروژه، قابلیت پمپ یا اسپری کردن، دوام بالا، مقاومت فشاری بالا و غیرقابل احتراق است.
۳. معایب استفاده از بتن چیست؟
بتن انعطاف پذیری کمی دارد از این رو تغییر شکل آن پس از سخت شدن بتن غیرممکن است. این ماده ساختمانی دارای استحکام کششی کمی است که باعث ترک خوردگی آن در اثر ضربه می‌شود. همچنین تا ۵ سال نخست ساخت سازه در حضور بار‌های پایدار، بتن دچار خزش می‌شود که این باعث ایجاد مشکل برای ساختمان‌های گچبری و آینه‌کاری شده می‌شود.
