یکی از موارد مورد استفاده در اکثر سازه‌ها و ساختمان‌های مختلف بتن است. بتن به تنهایی بیشتر از سایر مواد و مصالح ساختمانی کاربرد دارد و از این‌رو کیفیت و پایداری آن در ساخت‌وساز اهمیت بسیار زیادی نیز دارد. بنابراین، به منظور افزایش استحکام و عملکرد بتن به آن انواع افزودنی های بتن اضافه می‌شود. افرودنی‌‌های بتن در سراسر جهان در صنعت ساختمان استفاده می‌شوند و به دلیل خصوصیات منحصربه‌فرد خود، کاربرد گسترده‌ای نیز دارند.
افزودنی های بتن برای بهینه‌سازی مخلوط بتن استفاده می‌شوند که منجر به تغییر خواص بتن شده و کیفیت آن را بهبود میبخشند و همین موضوع باعث می‌شود تا بتن در پروژه‌های بسیار زیادی کاربرد داشته باشند. این نوع افزودنی‌ها انواع مختلفی دارند و در عین حالی که منجر به افزایش بهره‌وری بتن می‌شوند از بسیاری از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کنند. ازاین‌رو، در این مطلب از استحکام سازان قصد داریم تا بیشتر در مورد افزودنی بتن و کاربرد آن صحبت کنیم.
افزودنی بتن چیست؟
در ابتدای این بخش به بررسی این سوال که افزودنی بتن چیست؟ می‌پردازیم تا بهتر متوجه این نوع مواد افزودنی شوید. افزودنی‌های بتن نوعی مواد شیمیایی یا معدنی (به صورت پورد) هستند که زمانی که مخلوط بتن در حال آماده‌سازی است به آن اضافه می‌شوند. این نوع مواد به صورت درصدی از وزن سیمان به وزن بتن اضافه می‌شوند و باعث تغییر خواص و خصوصیات بتن به شکل مطلوب می‌شوند.
البته لازم است به مقدار مواد افزودنی بتن دقت کافی داشته باشید تا بتن حاصل خیلی رقیق یا سخت نشود. به طور کلی، میزان انواع مواد افزودنی در بتن باید کمتر از حدود 5% وزن سیمان باشد. افزودنی بتن را هم برای بتن تازه و هم برای بتن سخت شده به کار برده می‌شود و ازاین‌رو، این نوع مواد اهمیت بسیار زیادی در صنعت ساخت‌وساز دارند.
بیشتر بخوانید: کفپوش اپوکسی صنعتی
کاربرد مواد افزودنی بتن چیست؟
همانطور که تا به اینجا گفته شد مواد افزودنی بتن باعث بهبود خصوصیات آن مانند مقاومت، چسبندگی، انعطاف‌پذیری، ضد آبی و دیگر موارد می‌شود. بنابراین، افزودنی‌های بتن کاربرد و مزایای بسیار زیادی دارند که در ادامه به برخی از کاربردهای اولیه این نوع مواد می‌پردازیم:
- منجر به کاهش سرعت گیرش بتن می‌شود.
- حدود 5 تا 10 درصد میزان آب مورد نیاز برای به دست آوردن اسلامپ بتن را کاهش می‌دهد و باعث بهبود مقاومت آن در برابر یخ زدگی و ترکیدگی می‌شود.
- اثرات هوای گرم بر روی گیرش بتن را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
- مقاومت بتن در برابر رطوبت، خوردگی، سایش، ضربه و حرارت را افزایش می‌دهد.
- زمان رسیدن بتن به مقاومت و سختی مورد نظر را افزایش می‌دهد.
- منجر به بهبود عمل‌آوری بتن می‌شود.
- انقباض بتن در شرایط دمایی مختلف را کاهش می‌دهد.
- باعث افزایش و بهبود عملکرد بتن هنگام اتصال به میلگرد می‌شود.
- اتصال بین بتن موجود و تازه را تقویت می‌کند.
- منجربه کاهش واکنش قلیایی-سیلیس می‌شود.
- باعث بهبود ظرفیت پمپاژ نیز می‌شود.
- ملات یا بتن رنگی ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: کفپوش اپوکس
انواع افزودنی های بتن
افزودنی های بتن انواع مختلفی دارد که هرکدام کارایی و خواص مختص به خود را دارند که در اینجا به مهمترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1. افزودنی کندگیرکننده
در برخی مواقع بتن ریزی سریع باعث ایجاد چسبندگی ضعیف بین سطوح و ایجاد حفرههایی نامناسب در داخل بتن می‌شود که برای جلوگیری از رخ دادن چنین اتفاقاتی از افزودنی کندگیرنده استفاده می‌شود. این افزودنی باعث کاهش زمان لازم برای خشک شدن و سخت شدن بتن می‌شود.
در واقع، این نوع افزودنی سرعت هیدراسیون سیمان در گیرش ابتدایی را کاهش داده و منجر به کاهش هزینه‌های ساخت و نگهداری بتن نیز می‌شود. همچنین، خواص سختی و انعطاف پذیری بتن در این حالت افزایش پیدا کرده و منجربه بهبود مقاومت بتن در برابر فشار، خوردگی و نفوذ آب و شرایط آب و هوایی سخت و گرم می‌شود. از جمله کندگیرکننده‌ها می‌توان به سولفات کلسیم و یا گچ، نشاسته، محصولات سلولزی، شکر معمولی، نمک اسیدی اشاره کرد.
2. افزودنی زودگیر کننده
افزودنی زودگیرکننده بتن یکی دیگر از انواع نوع افزودنی بتن است که منجربه کاهش زمان گیرایش اولیه بتن می‌شود. این نوع افزودنی به طور معمول با سیمان در ترکیب بتن استفاده می‌شود. افزودنی زودگیر کننده باعث افزایش سرعت تشکیل بتن می‌شود و در نتیجه، زمان لازم برای خشک شدن و سخت شدن بتن کاهش می‌یابد.
هم چنین این نوع افزودنی برای مواردی که نیاز به عمل‌آوری بتن در زمان کوتاه است بسیار مناسب است. همچنین، استفاده از این نوع افزودنی باعث بهبود خواص سختی و انعطاف پذیری بتن می‌شود. از جمله این نوع افزودنی‌ها می‌توان به تری اتانول آمین، فرمت کلسیم، فوم سیلیکا، کلسیم کلرید، سیلیکاژل اشاره کرد.
3. افزودنی پوزولانی
افزودنی پوزولانی یکی از انواع افزودنی های بتن است که برای تهیه مخلوط بتنی متراکم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، این نوع افزودنی برای ساخت سازه‌هایی مانند سدها، کانال‌ها و سایر موارد به کار می‌رود. افزودنی پوزولانی در دو نوع طبیعی و مصنوعی (صنعتی) تقسیم می‌شوند. پوزولان‌های طبیعی، موادی مانند خاک رس، شیل، پومیس‌ها و توف‌های آتشنشانی هستند.
پوزولان‌های مصنوعی شامل سیلیکا فیوم، خاکستر پوسته برنج و دیگر موارد است. این افزودنی با افزایش چسبندگی بین ذرات بتن، مقاومت آن در برابر فشار، خوردگی و نفوذ آب را افزایش می‌دهد. افزودنی پوزولانی به عنوان یک افزودنی پایدار و پایدار ساز در بتن استفاده می شود و منجربه کاهش حرارت، واکنش قلیایی سنگدانه‌ها، شکستگی و حمله سولفات‌ها می‌شود.
4. افزودنی بتن آب‌بند و نم‌بند
انواع افزودنی‌های بتن آب بند و نم بند به بتن کمک می‌کنند تا مقاومت آن در برابر نفوذ آب و رطوبت را افزایش دهند. این افزودنی ها شامل موادی مانند آلومینیم سولفات، سولفات روی، آلومینیم کلرید، کلسیم کلراید، سیلیکات سدیم سیلیکات‌ها، پلیمرها هستند. این افزودنی‌ها یک لایه سخت و غیر قابل نفوذ درون ساختار بتن ایجاد می کنند.
همین امر باعث افزایش چسبندگی بین ذرات و خصوصیات سطح آن می شود که از نفوذ آب به داخل بتن جلوگیری می‌کنند. با استفاده از افزودنی‌های بتن آب‌بند و نم‌بند، مقاومت و عمر مفید بتن در برابر شرایط آب و هوایی و محیطی افزایش پیدا می‌کند و به عنوان شتاب دهنده در گیرش اولیه بتن نیز عمل می‌کنند.
جمع‌بندی افزودنی بتن
در این مطلب از استحکام سازان به بررسی انواع افزودنی بتن و کاربرد هر یک پرداختیم. استفاده از افزودنی‌های بتن، باعث بهبود خصوصیات بتن شده و مقاومت آن در برابر خوردگی، شکستگی و حرارت افزایش می‌دهد. همچنین، کاهش نفوذپذیری بتن و بهبود خصوصیات ضد آب آن نیز با استفاده از این افزودنی‌ها به دست می‌آید. در نتیجه، استفاده از این افزودنی‌ها در ساختمان‌سازی، باعث کاهش هزینه و زمان ساخت و همچنین بهبود کارایی ساختمان می‌شود.
بیشتر بخوانید: اپوکسی کف
سوالات متداول
۱. افزودنی پوزولانی چیست؟
افزودنی پوزولانی یک نوع افزودنی بتن است که چسبندگی بین ذرات بتن، مقاومت آن در برابر فشار، خوردگی و نفوذ آب را افزایش می‌دهد و معمولاً از خاک رس، شیل، پومیس‌ها و توف‌های آتشنشانی سیلیکا فیوم، خاکستر پوسته برنج تشکیل شده است.
۲. چرا باید از افزودنی بتن استفاده کنیم؟
استفاده از افزودنی‌های بتن دارای مزایای بسیاری است از جمله این که استفاده از این نوع مواد افزودنی منجربه بهبود قابل توجه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی بتن، کاهش نسبت آب به سیمان در مخلوط بتن، کاهش هزینه‌های ساخت با افزایش عمر پروژه، کاهش یا افزایش زمان لازم برای خشک شدن بتن، بهبود قابل توجه مقاومت بتن در برابر زیست محیطی و شرایط آب و هوایی و بسیاری از موارد دیگر می‌شود.
۳. انواع افزودنی های بتن چیست؟
افزودنی‌های بتن انواع بسیار زیادی دارد مانند:
- افزودنی‌های بتن چسباننده
- افزودنی‌های بتن روان کننده
- افزودنی‌های بتن بازدارنده خوردگی
- افزودنی بتن دیرگیر و زودگیرکننده
- افزودنی‌های حباب هواساز بتن
- افزودنی‌های بتن آب‌بند یا نم‌بند
- افزودنی‌های بتن پوزولانی
- افزودنی‌های بتن ضد قارچ، ضد باکتری و ضد عفونی‌کننده
